AMSTERDAMSE POLITIE PAKT KLIMAATACTIVISTEN HARDHANDIG AAN
vreedzaam protest tegen kolen met onnodig geweld beëindigd

9 januari 2023, Amsterdam – Naar nu blijkt is een klimaatprotest afgelopen zaterdag op hardhandige wijze door de Amsterdamse politie beëindigd. In het kader van de campagne 'Kappen met kolen' probeerde een aantal bezorgde burgers samen met klimaatactivisten van Extinction Rebellion in het Westelijk Havengebied een kolentransport tegen te houden. De actievoerders eisten dat ze snel mogelijk wordt gestopt met het gebruik van kolen. Bij het beëindigen van die actie zijn enkele leden van het arrestatieteam behoorlijk over de schreef gegaan.

Het was de tiende keer dat de actievoerders kolentransporten probeerden tegen te houden. Dat doen zij door op vreedzame en geweldloze wijze op het spoor te gaan zitten. Daarbij gaat het om een stuk spoor waarop alleen kolentreinen rijden, zodat overig treinverkeer geen hinder van hun actie ondervindt. Voordat ze het spoor betreden, bellen de actievoerders ProRail om de spoorbeheerder van hun actie op de hoogte te stellen.

De actie begon al rond 8 uur 's ochtend, toen een eerste groep actievoerders bij de kolenterminal van HES Bulk langs de Westhavenweg een kolentrein blokkeerde. Nadat er vijf mensen waren gearresteerd, kon die trein alsnog vertrekken. Even later vond er een tweede blokkade plaats langs de Westpoortweg bij een kolentrein die vanaf Rietlanden Terminal was vertrokken. In de haven van Amsterdam worden jaarlijks grote hoeveelheden steenkool overgeslagen: vorig jaar zo'n 10 miljoen ton, goed voor een CO2-uitstoot van 20 tot 30 megaton.

De actievoerders vinden het onbegrijpelijk dat deze vorm van fossiele energie in deze tijd van opeenvolgende klimaatrampen als gevolg van de opwarming van de Aarde nog steeds is toegestaan. Kolen zijn niet alleen verantwoordelijk voor een onevenredig hoge CO2 uitstoot, ze veroorzaken ook veel milieuschade bij de winning en leiden tot aanzienlijke gezondheidsschade als gevolg van de fijnstof die na verbranding vrijkomt. “Onbegrijpelijk dat we in de 21ste eeuw weer terugvallen op kolen, de fossiele brandstof waar alle ellende mee begonnen is. Als we zo doorgaan, kunnen we de bovengrens van 2 graden opwarming wel vergeten”, aldus een woordvoerder.

Rond 12 uur werden de drie activisten bij de Westpoortweg gearresteerd en afgevoerd. Rond 2 uur betrad een derde groep actievoerders het spoor bij HES Bulk, waar op dat moment een nieuwe volle kolentrein klaarstond om te vertrekken. Het ging om een groep van zo'n 20 mensen die zich over het stuk spoor aldaar verspreidden. Toen een viertal rebellen van Extinction Rebellion de klaarstaande locomotief beklom, sloeg de stemming om. Eerst probeerde een werknemer van de terminal een vreedzame actievoerder van het spoor te slepen. Die moest worden tegengehouden door de aanwezig politie.

De hele dag was het contact tussen de politie en de actievoerders goed geweest en waren alle arrestaties, net als bij eerdere acties, zonder incidenten verlopen. Maar toen een arrestatieteam van de Amsterdamse politie arriveerde om de actievoerders van de locomotief te halen, gingen die bijzonder hardhandig te werk. Daarbij werd geen onderscheid gemaakt tussen actievoerders die op het spoor zaten en de activisten die op de trein waren geklommen.

Niels (29) is een ervaren actievoerder die al vaker aan disruptieve acties van Extinction Rebellion heeft deelgenomen. Het is niet de eerste keer dat hij te maken heeft met buitensporig politie-optreden. “Ik was op de loc geklommen en verzette me niet toen ze me kwamen arresteren. Toch vonden ze het nodig me er hardhandig af te duwen en naar het busje te slepen.” Journalisten die de arrestaties wilden filmen, werden op afstand gehouden. Ook moesten omstanders zich identificeren. Een groep treinspotters die toevallig aanwezig was, werd met rust gelaten.

Er was voor de politie geen enkele aanleiding dergelijk buitensporig geweld te gebruiken. De actievoerders weten dat arrestatie onvermijdelijk gevolg is van hun daad van burgerlijke ongehoorzaamheid en verzetten zich niet tegen arrestatie. “Kolen versnellen de opwarming van de Aarde – alsof klimaatverandering nog niet snel genoeg gaat. Ik laat me net zo lang arresteren als nodig is, dus totdat de overheid stopt met deze waanzin en het gebruik van kolen volledig beëindigt,” aldus een deelnemer aan de actie.

Voor Isa (17) was het de tweede keer dat ze aan een actie deelnam. “Toen ik zei dat ze me pijn deden, zeiden ze dat ik dan maar moest meelopen, maar ik liep mee. Ze gaven me een bokkenpootje en trokken me aan m'n t-shirt mee. Ik heb de striemen nog in m'n nek.” Bij een zogenaamd 'bokkenpootje' worden de polsen van arrestanten die zich verzetten, verdraaid. Het is een vorm van politiegeweld dat in omstandigheden is toegestaan, maar dat niet mag worden ingezet als er geen noodzaak toe is. Omdat de actievoerders zich niet verzetten, was er geen aanleiding dit middel in te zetten.

Willem Jebbink, advocaat van de demonstranten: “Van de politie moet worden verwacht dat zij altijd de-escalerend optreedt. Tegen vreedzame demonstranten is geweld in principe niet toegestaan. De wijze waarop mijn cliënten zijn behandeld, vormt een aantasting van hun demonstratievrijheid. Die vrijheid is een van de fundamenten van onze democratische samenleving. Het effect van de geweldtoepassing kan immers zijn dat zij of anderen een volgende keer niet meer durven mee te doen. Aldus worden burgers monddood gemaakt.”

Alle arrestanten werden in de loop van de dag binnen enkele uren weer vrijgelaten. Op vrijdag 20 januari staat een nieuwe actie tegen kolen gepland, dit keer bij Tata Steel IJmuiden.